Roj YİGİT - VanEkspres - İSTANBUL
Roni Nasır Kaya Kimdir?
Gazeteci-Yazar Roni Nasır Kaya 1974 Van Çaldıran doğumlu 2000’li yıllarda Dicle Haber Ajansında muhabir olarak gazeteciliğe başladı. Gazete Karınca da editörlük yaptı. Farklı ajans ve gazetelerde çok sayıda haber, köşe yazısı ve söyleşilere uzun vadeli çalışmalara imza attı.
3 ayrı kitabı olan ve Ohal de gazetecilik adın da bir araştırma kitabı çıkararak aynı şekilde onun da belgeselini yaptı. Bu belgesel Kaya’nın yönetmenliğe adım attığı ilk çalışması olmuştur.
Yaşayan Bir Dengbejin Hikâyesi
Van Çaldıran Kültür Yaşam Derneği tarafından organize edilen, dengbej’liğe saygı gecesi düzenleyerek yazar ve yönetmen Roni Nasır Kaya tarafından belgeselleştirilen Bir Dengbejin Hikâyesi “Çîroka Dengbêjeki Mihemedê Beyro” adlı belgesel, misafir Dengbejler Sebri, Agiri,Dengbej Xalide, Mihemede Serhedi, Dengbej Kazo, Evin Sindi, Dengbej Xeni ve sunuculuğunu Ayhan Erkmen'nin yaptığı 19 Ekim 2024 Avcılar Barış Manço Kültür Merkezinde galası yapıldı. Kokteyl şeklinde önce tanıtımı yapıldı ardından Dengbej’ler dinletisi eşliğinde gelen konuklara eşsiz bir dinleti sunuldu. Program belgesel ile devam etti. Programın bitimine doğru Van Çaldıran kültür yaşam derneği yönetim kurulu tarafından programa katılan dengbejlere plaket verildi.
Dengbejin Anlattıkları Ufkumu Genişletti
Belgeselin yönetmenliğini yapan Kaya, dengbejlikle ilgili bu eşsiz çalışmayı üstlendiğim için çok mutluyum, dedi. Kaya, “Kendimi çok şanslı hissediyorum çünkü çocukluğumda ailemde dengbejler çok dinlenilirdi, anlatılan hikâyeler hafızamızda canlanırdı. Dillendirenler kadar iyi betimleyen olmadı. Yaşanılan ve yaşama dair olağan her şeyi en iyi şekilde dile getirenlerdi. Hâlâ da ne zaman bir dengbej dinlesem, çocukluğumun düşlerine dalar giderim. Serhad'ın o uzun kış gecelerine alır götürür klamların o efsuni sözcükleri, beni derinden etkiler. Dengbejlerin avazı, dağların doruğundaki karlar gibi ilkbaharın gelişiyle yavaş yavaş ovaya doğru akar. Ova kadınların ellerinden ilmek ilmek aşkla işlenmiş kilim misali binlerce renkli çiçeğe bezenir” ifadelerini kullandı. Dengbej hikâyeleri hayal dünyamı ve ufkumu genişletti. Sözlü edebiyat olan denbejlik Kürtlerin aslında bir bellek hafızaya dair bir edebiyat kültürüdür. İletişim ağının bu kadar gelişmediği dönemlerde dilden dile gezen bir habercilik anlayışıydı. İnsanlar bu şekilde öğrenirdi toplumsal olayları.
Dengbejlik Kültürü Anısına
Bu çalışmayı yapmamın nedeni ölünce değer kazanan bir dengbej yerine, hayatta iken kendisinin hayatına dokunmam ve kendisinin şahitliğinde yaşama dair yol almam oldu. Umarım benim bu çalışmam gibi her bir yaşayan dengbejin anıları ve yaşamı ışığında belgeselleştilir ve bu vesile ile dengbejlik edebiyatı da herkesin yaşamının bir parçası olur.
