VANEKSPRES HABER MERKEZİ - VAN
Yapılan açıklamada “Türkiye'de özellikle Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı illerden Türkiye'nin batı bölgelerine ve metropollerine giden araçlarda ve şehirlerarası otobüslerde yurttaşları bezdiren ve hak ihlallerine yol açan yol kontrolleri güvenlik güçleri tarafından yapılmaktadır.
Bazen bir saat içerisinde bile birden fazla kontrol yapılıp araçlar ve yüzlerce yolcu saatlerce bekletilmektedir. Bu hukuk dışı uygulamadaki hak ihllalerini Adalet Bakanlığına taşıdık.
HDP Van milletvekili Muazzez Orhan IŞIK , Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın yanıtlaması amacıyla verdiği yazılı soru önergesinde, "Türkiye Cumhuriyeti’nde “idarenin kanuniliği ilkesi” Anayasa’nın 2. Maddesinde belirtilen “Hukuk Devleti” niteliği gereği kesintisiz uygulanmalıdır. Ancak 90’lı yıllardan ve sıkıyönetim dönemleriden miras kalan “yol kontrollerinin” son 6 yıldır yine hukukdışı uygulamalara yol açacak şekilde uygulandığı gözlenmektedir. İlgili yönetmelik gereği yol kontörlerinde durdurulan kişi üzerinde giysilerinden herhangi birisi çıkarılmaksızın, yoklama biçiminde bir kontrol yapılması gerekirken kişileri rencide edecek düzeyde giysilerin çıkartılabildiği yapılan görüşmelerimizde ifade edilmiştir. Üzerinde silahlı veya ateşli bir araç bulunmayan alelade yurttaşlara suçlu muamelesi yapıldığı sonrasında bazen yarım saat bazen daha kısa sürede “pardon” denildiği bir süreç yaşanmaktadır. Bazı yerlerde aramaları yapan kişilerin cinsiyet şartına uyulmamakta ve hiçbir şekilde “Yapılan kontrolün konusu ve sebepleri ilgiliye yeterli açıklama yapılmamaktadır. Herhangi bir suç unsuru bulunmamasına rağmen kişiler alıkonulabilmektedir. Kişiler aracın dışına çıkarılarak başka yerlere götürülerek kontrol yapılmaktadır. Makul sebep oluşmadığı halde kişiler yolundan alınkonulmaktadır. Yurttaşlara bazen aile ve arkadaşları içerisinde azılı bir suçlu muamelesi yapılmaktadır. Tüm bu durumlar için ise herhangi bir tutanak düzenlenmemektedir.
Özellikle Van, Hakkari, Ağrı, Bitlis, Şırnak gibi Kürt nüfusunun yoğunlukta olduğu illerden Türkiye’nin batı illerine giden, kişisel araçları veya şehirlerarası otobüslerle seyahat eden yurttaşlara, söz konusu yol kontrollerinin koordinesiz ve kontrolsüz bir şekilde, defalarca ve keyfi şekilde uygulanabildiği ifade edilmektedir. Tüm bu kontrol sıklığına ve keyfiliğine karşın mülteci, uyuşturucu ve yasa dışı diğer sevkiyatların tam olarak önlenememesi ise açıklanmaya muhtaç bir durumdur” denildi.
HDP’li IŞIK, Bakan Bozdağ’a şu soruları yöneltti:
- Türkiye’de yol kontolerinin sıklığı hangi mevzuata göre belirlenmektedir? Söz konusu mevzuat ülkenin her tarafında geçerli midir? İller ve bölgeler arası uygulama farklılıklarının mevzuat dışı gerekçeleri nelerdir?
- Van-Diyarbakır illeri arasında yaklaşık 6 saat süren karayolunda bazen 9 defaya varan arama ve kontrollerin yapıldığı iddiası doğru mudur?
- Yapılan yol kontrollerinin sıklığına rağmen özellikle insan kaçakçılığı ve uyuşturucu madde ticaretinin önlenmemesinin nedenleri nelerdir?
- Yol kontrollerini yapan kamu görevlilerine Anayasa’nın ilgili maddelerinde düzenlenen “Kişi Dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı” “Kişi Hürriyeti ve Güvenliği” “Seyahat Hürriyeti” “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” başta olmak üzere temel hak hürriyetlerin korunması eğitimi verilmiş midir?
- Yol kontrollerinde kadın personel görevlendirilmekte midir? Kadın yurttaşların üst aramalarında ve eşya kontrollerinde erkek personellerin kullanıldığı iddiası hakkında bir inceleme başlatacak mısınız?
