VanHaber - AİHM’in HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında verdiği karar için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bizi bağlamaz” şeklindeki sözleri tartışılıyor. Peki, Türkiye, AİHM’in Demirtaş kararını uygulamazsa sonuçları ne olur? Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Büyük Dairesi, HDP’nin tutuklu eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın derhal tahliyesine karar vererek Türkiye’yi mahkum etti. Büyük Daire, Demirtaş’la ilgili yargılamanın “siyasi” olduğunun da altınız çizdi. AİHM’in kararıyla ilgili açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise “AİHM kararı bizi bağlamaz” dedi. Peki, gerçekten de AİHM kararları Türkiye’yi bağlamıyor mu? Türkiye, AİHM’in Demirtaş kararını uygulamazsa sonuçları ne olur? Türkiye Avrupa Konseyi’nden ihraç edilebilir mi? Hukukçular ne diyor?
TÜRKİYE, DEMİRTAŞ KARARINI UYGULAMAZSA NE OLUR?
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 46. maddesi, AİHM’in “kesinleşmiş” kararını bilerek ve isteyerek uygulamayan bir devletin; Avrupa Konseyi’ne bağlı Bakanlar Komitesi tarafından ihtar edildikten sonra, üçte iki çoğunluk sağlanırsa durumu AİHM’ye bildireceğini belirtiyor. AİHM, Bakanlar Komitesi’nin tespitini doğrularsa, ne gibi önlemler alınacağını kararlaştırma yetkisi, yeniden Bakanlar Komitesi’ne ait oluyor. Komite, gerekli görür ve yeterli çoğunluğu sağlarsa, kararı uygulamayan devleti Avrupa Konseyi’nden ihraç etme yetkisine sahip.
ESKİ AİHM YARGICI RIZA TÜRMEN: TÜRKİYE’NİN İHRACINA KADAR GİDEN BİR YOL AÇILIR
Türkiye’nin eski AİHM yargıcı Rıza Türmen, kararın bağlayıcı olduğunu ve Avrupa Konseyi üyesi her ülkenin AİHM kararlarına uymakla mükellef olduğunu belirtiyor. Türmen, kararın uygulanmaması halinde aşama aşama giderek baskının artacağını ve sonunda Türkiye’nin Avrupa Konseyi’nden ihracına kadar gidebileceğini söylüyor. Türmen’in bu konuda Tele 1 TV’ye verdiği demeç şöyle: “AİHM kararları bütün mahkeme kararları gibi bağlayıcıdır. Sözleşmenin 46. maddesine bakarsanız, bu sözleşmeye taraf olan ülkeler, ki bu ülkeler arasında Türkiye de var, bu sözleşmede yazılı olan taahhütleri kabul etmişlerdir. Ben bu sözleşmeye taraf olmakla bu kararı uygulama taahhüdünd bulunuyorum demiştir Türkiye. Bu Türkiye’nin uluslararası alandaki yüklendiği bir sorumluluk bir taahhüt ve yerine getirmesi gerekir.”
CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen.
Türkiye’nin AİHM kararını beğenmeyebileceğini ve eleştirebileceğini belirten Rıza Türmen “Ama kararı uygulamak zorundasınız. Karar uygulanmazsa, büyükelçilerden oluşan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne gelir. Bakanlar Komitesi, adım adım size bu adımları uygulatmak için gereken tedbirleri alır. Kararı kabul eder önce. Arkasından üçte iki çoğunlukla bunu tekrar AİHM’e gönderir, karar uygulanıyor mu uygulanmıyor mu diye. AİHM’den bir karar çıkarsa ‘uygulanmıyor’ diye o zaman baskıyı arttırır ve Türkiye’nin ihracına kadar giden bir yol açılır Avrupa Konseyi’nden.” yorumununda bulundu.
“BASKI ÜYELİĞİN ASKIYA ALINMASINA KADAR UZANABİLİR”
Türkiye’nin Avrupa Konseyi’nden ihracının dünyadaki yerini, dış siyasetini ve kimliğini de etkileyeceğini kaydeden Türmen, “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi yılda dört kere toplanır ve sorar kararı uygulamayan ülkenin Büyükelçisine. ‘Sen ne yaptın bu kararı uygulamak için, anlat bakalım’ derler. Devlet plan sunar, kararı uygulamak için hangi adımları atacak. Yapmazsa, Bakanlar Komitesi giderek baskıyı arttırır. Sonunda bu baskı üyeliğin askıya alınmasına kadar uzanabilir. Vahim bir durum olur. Türkiye’nin bütün kimliğini, dış siyasetini, dünyadaki yerini etkileyecek bir gelişme olur. Bunu isteyeceğini zannetmiyorum Türkiye’nin” şeklinde konuşuyor.
“TÜRKİYE, AİHM KARARINI UYGULAMAZSA AVRUPA KONSEYİ’NDEN ÇIKARTILABİLİR”
Türkiye’nin kurucu üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nin sözleşmesi olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve yargılama mekanizması olan AİHM kararını tanımaması halinde, konseyden çıkarılma ihtimali bulunuyor. Selahattin Demirtaş’ın avukatlarından Benan Molu, bu görüşü savunan hukukçulardan biri. Molu, “Mahkemenin verdiği karar Türkiye için bağlayıcı. Kararın uygulamaması durumunda Türkiye’nin Avrupa Konseyi’nden çıkartılması söz konusu olabilir” diyor.
