VANEKSPRES HABER MERKEZİ - VAN
Ekonomik kırılma alanında ciddi sorunlar yaşayan sermaye piyasası, pandemi sonrası alınacak tedbirleri merakla bekliyor.
Pandemi sürecinin yarattığı travmaların istikrarlı politikalarla bertaraf edilebilineceğini dile getiren oda başkanları aksi durumda ekonomik ve sosyal alanda oluşan travmaların daha da derinleşeceğine dikkat çektiler.
VanEkspres ve XGündem dergisi olarak Van’da yaşanan sorunları, pandemin yarattığı toplumsal değişim ve dönüşümü, işin muhataplarıyla masaya yatırdık.
3. durağımız Van Ticaret ve Sanayi Odası oldu.
Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Necdet Takva ile pandemi sürecini ve sonrası yaşanacakları konuştuk.
Sayın Takva’ya yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:
1 - Ekonomide yaşanan daralma pandemi (Covid19) sonrası nasıl telafi edilir?
Dünyanın neredeyse tamamında sosyal bir izolasyona neden olan bu süreç, ekonomik anlamda arz ve talep eğrisinde bir durgunluk meydana getirmiş ve dolayısıyla ekonomi yönetimi durağan bir hal almıştır.
Sürecin meydana getirdiği durağanlığın eski haline getirmektense Pandemi sürecinde değişen ekonomik dengeleri dikkate almak ve yeni bir iktisadi paradigmayı tartışmak gerekmektedir.
Bu noktada;
-
- Bölgelerin ekonomi potansiyellerinin künyeleri belirginleştirilmeli,
- Belirginleşen sektörler (Tarım-hayvancılık, turizm, sağlık vb.) bölge ve il bazlı desteklenmeli ve bu ticarette/üretimde süreklilik kazandırılmalı,
- Finans destekleri yüksek tutulmalı ve üretim/istihdama yönelik kontrolleri sağlanmalı
- Özellikle bölgeler arası gelişmişlik farkları göz önüne alınarak az gelişmiş bölgelere pozitif ayrımcılık sağlanmalıdır.
- Ekonomi stratejileri yeni şekillenen küresel ihtiyaçlara karşı yeniden dizayn edilmeli,
- e-ticaretin ne kadar önem kazandığı dikkate alınmalıdır.
- Yeni girişimcileri bu alana kanalize edilmeleri sağlanmalı,
- Mevcut ticaret yapanların e-ticarete entegre bir politika geliştirmeleri sağlanmalı, Devlet e-ticareti öncelenmelidir.
2 – Meslek Odası olarak iyi bir sınav verdiğinizi düşünüyor musunuz?
Bu süreçte Üyelerimizin iş ve işlemlerinin aksamaması hususunda rutin faaliyetlerimiz dışında üye talepleri ile ilgili Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanımız nezdinde sağlam bir bilgi ağı oluşturduk ve Başkanımız aracılığı ile taleplerimiz ilgili kurumlara ilettik ve takipçisi olduk:
- Sürecin başlangıcı itibari ile üyelerimizi ziyaret ettik talepleri ve öngörülerini dinleyerek bir perspektif geliştirmeye çalıştık.
- Dış ticaretin kontrollü yapılabilirliğini tartışmaya açtık.
- Desteklerin tüm sektörleri kapsayacak şekilde planlanması hususunda kamuoyu oluşturduk.
- Tarım ve hayvancılığın desteklenmesi konusunda bölgesel öncelik talebimiz oldu.
- SGK prim ödemeleri, kira ödemeleri, icra takiplerin durdurulması, finansmana ulaşım, enerji tüketim bedelleri, KDV oranlarının minimize edilmesi, yerel tüccarın desteklenmesi, kamu alacakları ve benzeri birçok konuda kamuoyu oluşturduk ve yetkili kurum ve kuruluşlara bu talepleri ilettik.
- Vefa Destek çalışmalarına maddi manevi destek sunduk.
3 – Üyelerinizin genel talebi ne oldu bu süreçte bunlara çözüm üretme adına ne tür çalışmalar yürüttünüz?
Yukarıda değindiğimiz gibi her sektörü ayrı ayrı analize tabi tuttuk ortaya çıkan veriler ışığında çözümler aramak üzere girişimlerde bulunduk.
Video konferans yöntemiyle, TOBB öncülüğünde Maliye ve Hazine Bakanı, Ticaret Bakanı, Tarım ve Orman Bakanımız ile biraya gelerek üye taleplerimizi bu görüşmelerde dile getirdik.
Taleplerimizin bir çoğu olumlu karşılanarak hayata geçirildi.
4 – Bu Süreçte Bankaların tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Özellikle Devlet Bankalarının (Halk, Ziraat ve Vakıfbank) süreci iyi yönettiklerini düşünüyoruz. Piyasada likit para akışı sağlanması hususunda iyi bir performans sergilediler. Yine Birliğimiz öncülüğünde TOBB Nefes Kredisi sürecini Denizbank’ın çok iyi yönettiğini düşünüyoruz.
Yine Devlet bankalarının ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya çıkmış oldu. bu noktada devlet bankalarının ticaret yön vermek üzere yeni bir misyon üstelenmesi gerektiğini yinelemekte isterim.
5 – Evdekal veya HayatEveSığar söylemleri bir tarafa çalışmak zorunda olan küçük esnaf için yeteri desteklerde bulunduğunu düşünüyor musunuz?
İlk olarak küçük işletmelere yönelik sağlanan Cansuyu kredisi esnafın desteklenmesi hususunda önemli bir katkı sağlamıştır. Yine devlet bankalarının piyasada oluşturdukları para akışının faydalı oluğunu düşünmekteyim. Kısa çalışma ödeneği, vergi ötelemeleri, enerji tüketim bedellerinin ertelenmesi gibi destekler bir etki yaratmıştır. TEPAV tarafından yapılan bir araştırmada ilk çeyrekte Firmaların yarısından fazlasının cirosunun yüzde 50’den daha fazla düştüğü belirtilmekte. Ciro düşüşlerinde bölgelere göre önemli farklılıklar oluştu. Güneydoğu Anadolu’da firmaların yüzde 71’i cirosunun yarıdan fazla düştüğünü söylerken Batı Anadolu’da bu oran yüzde 32 olduğu kaydedilmiştir. Bu nedenle bölgesel ekonomi yönetimi tekraren değerlendirilmelidir.
Daha geniş kapsamlı destek paketleri de sunulabilirdi. Bu hususta devletin tasarrufunu eleştirmekten ziyade bu sürecin devamında yeni paketler planlandığını biliyoruz buda sürecin daha az hasarla atlatılmasına vesile olacaktır.
6 - Korona virüs süreci Van ekonomisi ve iş camiası nasıl etkilendi?
Kentimiz ekonomisi büyük oranda hizmet sektörü çerçevesinde yürütülmektedir. Bu süreçte bu sektörün faaliyetlerine ara vermesi ekonomik olarak olumsuzluk meydana getirmiştir. Yine tarım/hayvancılık, turizm ve dış ticaret faaliyetleri en önemli sektörlerimizdir. Bu sektörler en çok etkilenen sektörlerin başında gelmiştir.
Sınır kapılarının kapatılması, tarımsal faaliyetlerin kontrollü durgunlaşması ve özellikle turizmin durma noktasına gelmesi kent ekonomisinde tahribatlar meydana getirmiştir. Bir örnek verecek olursak; alışveriş festivali dönemlerinde kent ekonomisi canlanmakta yerli ve yabancı turistin konaklama başta olmak üzere gıda, tekstil ve daha birçok sektörde canlılık yaratmaktaydı. Ancak bu canlılık bu yıl gerçekleşemedi.
7 - Hükümetin açıkladığı ekonomik tedbir paketi yeteri buldunuz mu ne söylemek istersiniz Paket sizce yeterlimiydi?
Ülkemizde ilk vakanın görünmesi ile birlikte hükümetimiz birçok adım atmıştır. İşletmelerin süreci az hasarla atlatmasına yönelik finansman desteği sağlanması başta olmak üzere birçok ödemenin ertelenmesi sağlandı. Halihazırda ekonomik paketler açıklanmaya devam ediyor. Atılan bu adımları yerinde buluğumuzu ifade etmek isterim. Sosyal Destek Programı kapsamında vatandaşlara yönelik toplamda 3 fazda sağlanan nakdi desteğinde çok kıymetli olduğunu ve bireysel ihtiyaçlar açısından önemli faydalar sağladığını da belirtmek isterim.
Ancak salgının halen devam etmesi geleceğe yönelik öngörüleri zayıflatmaktadır. İlerleyen zamanlarda bu tedbirlerin ve desteklerin oluşturduğu sonucu daha iyi analiz edeceğimizi düşünüyorum.
8 - Koronavirüs nedeniyle alınan tedbirleri yeteri buluyor musunuz?
Sağlık konusunda alınan tedbirleri değerlendirecek olursak; en başarılı ülkeler içerisinde yer aldığımız bir realitedir ve bu konu tartışmaya kapalıdır. Salgının ülkemizde geç görülmesi etkili adımların atılmasına neden olmuştur. Başta sağlık ve eğitim olmak üzere birçok alanda hayata geçirilen tedbirler ve uygulamaların çok yerinde ve başarılı sonuçlar doğurduğunu düşünmekteyim.
9 - Bütün illerde şehir giriş çıkışları kaldırılırken Doğu Güneydoğu’da En son Van’da kaldırıldı. bunu neye bağlıyorsunuz?
İlimizdeki vaka sayılarının artmasında, il dışından gelenlerin etkisi çok fazladır. Özellikle taziye ve benzeri bir ardalıklara geleneksel bakan bir toplum olmamız hasebiyle ne yazık ki halkımızın bir kısmı uyarıları kulak ardı etmiştir. Bu durum vakaların artmasına neden olmuştur.
Ancak Van özelinden kamuoyuna yansıyan virüs haberlerinin doğruyu yansıtmadığını düşünmekteyim. Rakamsal verilere bakıldığında çok uçuk rakamlar yok. İlimizdeki vaka verileri çokta abartılacak gibi değildir.
10 - Korona virüs süreci hayatınızda ne değiştirdi? Bir sosyal aktiviteniz oldu mu?
Bu süreçte toplumun büyük bir kısmı dijitalleşme sürecine dâhil oldu. fiziksel bir aradalıklar mümkün olmayınca video konferans toplantılar, webinarlar, online eğitimler, e-ticaret hayatımızda daha fazla yer almaya başladı. Bu sürece Odamız altyapısı entegre edilerek hizmetlerin aksamaması için her türlü çabayı gösterdik üyelerimiz için e-ticaret konusunda önemli çalışmalar başlattık. Önümüzdeki günlerde bu projeleri hayata geçireceğiz.
11 - Bu yıl ilki düzenlenen ve temelli Van'dan atılan "Dünya Kahvaltı Günü" ile ilgili değerlendirmeniz ne olur? Beklenen ilgili gördünüz mü?
Oda olarak uzun süredir üzerinde çalıştığımız Dünya Kahvaltı Günü etkinliğimizin ilkini bu yıl sosyal medya üzerinde geniş katılımlı bir şekilde kutladık. Bu çalışmamız dünya kamuoyundan büyük destek aldı. Bu projenin, kahvaltının başkenti Van’dan başlatılması dünyanın hemen hemen her yerinde kutlanması bizleri gururlandırdı.
Bu süreçte şehrimiz adına salgın nedeniyle yaşanan olumsuz algının pozitife çevrilmesi, yine herkesin evde olduğu, sosyal medyanın güçlü olduğu bir süreçte kentimiz adına bir çıkış yakalamak adına başlattığımız Dünya Kahvaltı Günü, beklediğimizin üzerinde bir ilgi gördü. Dünyanın her yerinden katılım oldu. Tüm katılımlarda Van’ın adı ön plana çıktı. Dolayısı ile bu süreçte gerçekleştirdiğimiz bu etkinlik, bir marka değeri olan Van ve Kahvaltısının gündeme gelmesi ile başarılı bulduğumuz bir çalışma oldu.
2014 yılında 51 bin 793 kişinin katılımıyla 'Dünyanın en kalabalık kahvaltı sofrası' rekorunu kırdıktan sonra her yıl Haziran ayının ilk pazarı Dünya Kahvaltı Günü'nün kutlamak üzere çalışmalara başladık. İlki bu yıla nasip oldu. Ancak yaşanan Koronavirüs salgını nedeniyle bu yıl "Dünya Kahvaltı Günü"nü sosyal medya üzerinden kutladık. Dünyanın birçok yerinden Dünya Kahvaltı Günü öncesi ve o gün sayısız paylaşım yapıldı. Yapılan paylaşımlar, insanların kahvaltı etkinliği çerçevesinde birleşmesi keyif vericiydi. Biz dünyaya yeni bir gün armağan ettik. İnsanların bunu sahiplenmiş olması çok önemliydi. Önümüzdeki yıl kutlayacağımız Dünya Kahvaltı Günü yine haziran ayının ilk pazarından gerçekleştirilecek. Bu kez festival havasında bir kutlama yapacağız. Tabi bu sene büyük etkilerini gördüğümüz sosyal medyayı önümüzdeki yıl/yıllarda da kullanacağız.
Japonya'dan, Afrika'dan, Çin'den, Avrupa'nın birçok ülkesinden katılım oldu. Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonunun, büyükelçiliklerin, Avrupa Birliği'nden Sorumlu Bakan Yardımcımızın, Dışişleri Bakan Yardımcımızın hem Türkçe hem de İngilizce özel paylaşımları oldu. Dünyaya bu anlamda büyük bir mesaj verildi ve keyifli bir gün ortaya çıktı. Van'da 6 ay içinde yaşanan çığ felaketi, Başkale depremi, pandemiyle gelen çalkantılar kentin içine kapanmasına neden oldu. Şehrimizi uluslararası manada tanıtacak bir çıkışa ihtiyacımız vardı. Kahvaltı en önemli mirasımız. Bunu değerlendirmemiz, zenginleştirmemiz gerekiyordu. Pandemi sürecinde dünyanın tek açık penceresi olan sosyal medya bizim için inanılmaz bir açılım olacaktı. Bu yenilikçi yaklaşımı dünyaya mal etme çabasını planladık. Bence dünyanın en önemli girişimlerinden biri haline geldi.
12- Son olarak söylemek ve eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Toplumun her ferdini zorlayan bu süreçten el ele vererek dayanışmayı ve paylaşmayı güçlendirerek çıkacağımıza inanıyorum. Ülkemiz genelinde yaşanan bahse konu maraz-sârî durum insan hayatını ilgilendiren tüm alanlara sirayet etmiş, ancak tarihte örnekleri olduğu gibi nice zor günleri yaşayan halkımızın birbirine kenetlenmesine de bir vesile olmuştur. Bu hususta başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere tüm kurum ve kuruluşlarımız bu kenetlenmenin gereği ile birçok adımlar atarak olağanüstü titizlikle yeni çalışmalar üzerine mesai harcamaktadırlar.
Son olarak, salgın nedeniyle hayatını kaybedenlere rahmet, tedavi görenlere acil şifalar diliyorum. Özellikle sağlık çalışanlarına sergiledikleri büyük emek, fedakarlık nedeniyle şükranlarımı sunuyorum.
