Askere operasyonlar ve yayla yasakları Hakkari ve ilçelerinde halkın yaşamını da olumsuz etkiliyor. Bölge halkı savaş ve çatışma ortamı nedeniyle hem can güvenliği sorunu yaşıyor hem de geçimini sağlayamaz noktaya geldi. Yurttaşlar, askeri operasyonlar ve yasaklar nedeniyle yaylalara gidemiyor. Bunun yanı sıra valilik tarafından birçok bölgenin “özel güvenlik bölgesi” adı altında yasaklanması, tarım ve hayvancılığı bitirme noktasına getirdi.
BERİVANLARA ASKER ENGELİ
Colemêrg’in Gever (Yüksekova) ilçesinde hayvancılıkla geçimini sağlayan yurttaşlar, ilkbahar mevsimiyle birlikte yüksek rakımlı yaylara çıkarak, otlak alanlara ulaşmaya çalışıyor. Neredeyse hemen hemen her ay askeri operasyonların yürütüldüğü Gever’e bağlı Tiloran köyü kırsalındaki yaylada koyunlarını sağmak için sabah saatlerinde yola çıkan berivanlar, her seferinde asker engeliyle karşı karşıya kalıyor. Operasyonun olduğu günlerde koyunlarını sağmak üzere gittikleri yayla yollarında askerlerce durdurulan Berivanlar, üst araması ve GBT sorgulamasına maruz kalırken, her operasyonla birlikte yaylaya çıkmaları da engelleniyor.
İktidarın savaş politikalarının yanı sıra ekonomik kriz de tarım ve hayvancılığı etkiliyor. Tiloran’a Jor köyünde 60 yıldır yaşam sürdüren ve 10 yaşından itibaren annesiyle birlikte yaylaya giden Hızret Dere, 50 yıldır köydeki yaşamının tarım ve hayvancılıkla geçtiğini söyledi. Dere, “İşimiz hayvancılık, koyunlardan sağdığımız sütü, sütten yaptığımız peynir ve yoğurdu satıyoruz. Sabah saat 09.00'da hazırlandıktan sonra araçla yaylaya gelip saat 12.00’ye kadar süt sağdıktan sonra köye dönüyoruz. İlkbahar aylarının başlarından itibaren kış hazırlıklarımızı yapmaya başlıyoruz. İlkbahar aylarında sağdığımız sütü geçen sene kilosunu 15 TL'den satıyorduk, şuan ise 20 TL ila 25 TL fiyat aralığında atıyoruz. Tüm gıda ve akaryakıt ürünlerine zam yapılınca, bizler de zorunlu olarak süt ve süt ürünlerine zam yapmak zorunda kaldık” diye konuştu.
‘EKİM OLMASAYDI GEÇİM SAĞLAYAMAZDIK’
Yaylalarda bulunan koyunları sağmaya gitmek için 3 aylığına araç kiraladıklarını belirten Dere, bu süre için 3 bin TL ödediklerini kaydetti. Gıda ürünleri ve akaryakıta yapılan zamlara tepki gösteren Dere, “Eskiden 500 TL ile çarşıya gidince çok şey alabiliyorduk, şimdi ise 2 bin götürüyoruz, hiçbir şey almadan eve dönüyoruz. Ektiğimiz bahçelerimiz olmasaydı, sebze ve meyve yememiz bile zor olurdu. Köy yaşamımız olmasaydı, geçimimizi hiç sağlayamazdık” ifadelerini kullandı.
OPERASYONLAR NEDENİYLE GEÇİM SIKINTISI
Sürekli köylere ve yaylalara askeri operasyon yapıldığını aktaran Dere, bununla birlikte yaylaya çıkmalarının da yasaklandığını ifade etti. Her askeri operasyon esnasında 3-4 gün boyunca yaylaya çıkmalarının engellendiğini belirten Dere, “Başlatılan askeri operasyon ve beraberinde uygulanan yasak nedeniyle koyunlarımızı sağmaya gelemiyoruz. Koyunları sağamadığımız için yasak olan her gün bizim zararımıza oluyor. Koyunlar sağmadığımız için hastalıklar da çıkabiliyor. Artık askeri operasyonların durdurulmasını istiyoruz. Çünkü tek geçim kaynağımız hayvancılık. Sürekli biz berivanlara ve çobanlara sıkıntı çıkarıyorlar. Var olan bu durumdan rahatsızız, derhal son bulmasını istiyoruz” şeklinde konuştu.
ÇOBANLAR SÜREKLİ RAHATSIZ EDİLİYOR
Çocukluğundan beri Tiloran köyünde yaşam sürdürdüğünü ifade eden Behiye Dere ise, yıllardır berivanlık yaptığını belirterek, elde ettiği sütle geçimini sağladığını vurguladı. İlkbahar aylarının başlarında yaylaya çıkıp pancar topladıklarını söyleyen Dere, pancar toplama işlemi bittikten sonra ise hayvancılık işiyle uğraşmaya başladıklarını dile getirdi. Yaşamlarını idame ettikleri köye sürekli yapılan askeri operasyonlara değinen Dere, askerlerin her operasyon esnasında çobanlarını rahatsız ettiklerini aktardı. Askerler tarafından sadece çobanlara değil, berivanlara da rahatsızlık verildiğini söyleyen Dere, “Her operasyon sonrası yaylaya gelmemize izin vermiyorlar ve sürekli yayla yollarımızı kapatıyorlar. Köyümüzde ve yaylalarımızda hiçbir şey olmamasına rağmen keyfi olarak köye gelip halka sıkıntı çıkarıyorlar” dedi.
‘ÇATIŞMALI ORTAM DURMALI’
Operasyonlarda halka işkence uygulandığını dile getiren Dere, şunları söyledi: “Çobanlara işkence yapıyorlar. Askerler çobanlara, ‘yanınıza kimler gelip gidiyor’ şeklinde sorular sorup duruyorlar. Neredeyse her ay gelip günlerce kaldıktan sonra gidiyorlar. Aşağı köyümüzde bulunan çobanları dövmüşlerdi, onları da zorla operasyona götürmüşlerdi. Berivanlar koyunlarını sağmaya gidememişlerdi. Hepimize aynı şeyleri yaşatıyorlar. Tek isteğimiz bu sorunlara bir çözüm bulunması, yaşanan çatışmalı ortamının ve dökülen kanların durmasıdır.”
MA / Mazlum Engindeniz
