“Kent Uzlaşısı” modeliyle adaylarını belirleyecek DEM Parti’de ön seçim hazırlıkları sürüyor. Ön seçime dair merak edilenleri 10 soruda derledik.
Siyasi partiler, 31 Mart’ta gerçekleştirilecek Mahalli İdareler Seçimleri’ne odaklandı. AKP, CHP, İYİ Parti ve diğer muhalefet partileri, batı kentlerinde gösterecekleri adayların bir bölümünü açıkladı. Ancak Kurdistan kentlerinde hangi isimlerle seçime katılacakları henüz netleşmedi. Söz konusu kentlerde gözler Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi'nin (DEM Parti) göstereceği adaylarda.
DEM Parti, Türkiye tarihinin en kapsamlı ön seçimlerine hazırlanıyor. Parti, birinci ve ikinci olduğu il ve ilçelerin büyük bölümünde eşbaşkan ve meclis üyesi adaylarını 13 Ocak ve sonrasında gerçekleştireceği ön seçimler ile belirleyecek. “Kent Uzlaşısı” yönetimiyle kentlerin tüm bileşenlerinin dahil olacağı seçimlerde binlerce kişinin sandık başına gitmesi bekleniyor. DEM Parti’nin “Demokrasi Şölenine” çevirmek istediği ön seçimlere dair merak edilenleri 10 soruda derledik.
Kaç il ve ilçede sandık kurulacak?
DEM Parti, 11’i il toplam 90 merkezde ön seçim için sandık kuracak. Şu ana kadar yaklaşık 5 bin aday adayı DEM Parti’ye başvuruda bulundu. Ön seçimlerin yapılacağı merkezlerde yaklaşık 4 bin aday yarışacak. Seçimlerde herhangi bir olumsuz durumun yaşanmaması için yaklaşık 3 bin partili görev yapacak. Bu kişiler, partinin Merkez Yürütme Kurulu (MYK) ve Parti Meclisi (PM) üyeleri, milletvekilleri, aday adayı olmayan il ve ilçe yöneticileri, partinin aktif çalışanları ve emekçileri, il seçim komisyonu üyeleri ile danışmanlardan oluşacak.
Sandık kurulan il ve ilçelerde kaç kişi oy kullanabilecek, sayı neye göre belirlenecek?
Ön seçim için sandık kurulacak 90 merkezde, 100 bine yakın delege oy kullanacak. Söz konusu delegeler, ilgili il ve ilçelerde bulunan DEM Parti üyeleri, DEM Parti bileşeni partilerin üyeleri, Sivil Toplum Örgütü (STÖ) temsilcileri, demokratik kurum çalışanları, HEP’ten bugüne kadar kurulan partilerin emektarları ve partinin tabanını temsil eden ailelerden oluşacak. Delege sayısı ise, partinin 14 Mayıs 2023 seçimlerinde aldığı oyun en az yüzde 2’sine tekabül edecek şekilde düzenlendi. Ancak belirlenen delege sayısı, DEM Partinin son seçimlerde aldığı oy oranın yüzde 3’ünü bulmuş durumda. Parti delege listelerini itiraza açık bir şekilde ilgili il ve ilçelerde askıya çıkardı. Perşembe gününe kadar askıda kalacak listelere ilişkin itirazlarla birlikte delege sayısının artma ihtimali de bulunuyor.
Delegeler hangi kriterlere göre seçilecek?
Delegelerin belirlenmesinde demokratik mücadele kriterleri esas alınıyor. Bu kapsamda demokrasi mücadelesinde emek vermiş insanlara öncelik veriliyor. İlgili il ve ilçenin farklılıklarını temsil eden kurum, kuruluş ve demokratik kitle örgütlerinden temsilciler vasıtasıyla delegelerin kentin tümünü temsil edecek şekilde belirlendi. Her bir kurum kendi delege temsilcilerini kendileri belirlemiş oldu.
Her bir delege kaç oy kullanabilecek?
İl statüsündeki yerleşim yerlerinde delegeler 3 oy kullanacak; belediye eşbaşkan adayı, belediye meclis üyeliği ve il genel meclis üyeliği. Sandık kurulan bütün seçim çevrelerinde eşit temsil ve eşbaşkanlık esas alınacak. İl ve ilçe meclis üyelikleri de bu eşit temsil oranına göre belirlenecek. Oy kullanacak her delege, bir kadın ve bir erkek adaya oy verecek.
Büyükşehir Belediye Eşbaşkanlığı için oy kullanma işlemi nasıl olacak?
Büyükşehirlerde de delegeler 3 oy kullanacak. Delegeler, büyükşehir belediye eşbaşkanlığı, ilçe eşbaşkanlığı ve ilçe belediye meclis üyesi için oy kullanacak.
Sandıkta birinci çıkan adaylar doğrudan aday gösterilecek mi?
İlk turda yüzde 50 artı 1 oy şartı aranacak. İlk turda 50 artı 1 oy alan eşbaşkan olmazsa, seçimler ikinci tura kalacak. En fazla oyu alan eşbaşkan adayları arasında ikinci tur seçimi yapılacak. İkinci turda salt çoğunluğu alan eşbaşkan adayları DEM Parti’nin adayları olarak belirlenmiş olacak.
Sandık kurulmayan kentlerde adaylar nasıl belirlenecek?
DEM Parti, buralarda en geniş eğilim yoklamaları yapıyor. Kentin bütün dinamikleri ile temas halinde. Görüş ve önerileri alındıktan sonra bu kentlerde de “Kent Uzlaşısı” kapsamında eşbaşkan adayları belirlenmiş olacak.
Sandıktan çıkan sonuçlara itiraz gelmesi halinde nasıl bir yol izlenecek?
İtirazlar il seçim komisyonlarına iletilecek. Komisyon, ihtiyaç duyulması halinde itirazı merkezi seçim komisyonuna iletecek. Yapılan incelemelerin ardından itiraz karara bağlanacak. İtirazın haklı bulunması halinde ilgili seçim çevresinde seçimler tekrarlanacak.
Aday adaylarının kendilerini delegelere tanıtma olanağı sağlanacak mı?
Aday adaylarına, demokratik yarış kültürü içerisinde kendisini ve projelerini tanıtma imkanı sağlanacak. Ancak bu tanıtma sürecinde de partinin keskin kimi ilkeleri bulunuyor. Tanıtma ve propaganda faaliyetleri sürecinde adaylardan herhangi birinin diğerini kötüleme ve karalamasına izin verilmeyecek. Ayrıca hiçbir adayın manipülasyon yaratmasına imkan verilmeyecek. Belirlenen bu kriterlere uymayan aday adaylarının dosyaları iade edilecek.
Ön seçimde kazanan ve aday gösterilmeye hak kazanan bir isim hakkında sonraki süreçte parti kriterlerine uymadığına dair bir durum ortaya çıkarsa nasıl bir yöntem izlenecek?
Adaylığı iptal edilecek. İl Seçim Komisyonu tarafından ön seçimde alınan oy oranları da dikkate alınarak ve Kent Uzlaşısı çerçevesinde yeni aday belirlenecek.
